202 سال پیش در چنین روزی در سال 1805 میلادی ، هانس کریستین آندرسن نویسنده مشهور دانمارکی در خانه ای کوچک در شهر " اودنسه" بدنیا آمد.

وقتی هنورز تنها یازده سال داشت پدر خود را از دست دادو تقریبأ رها و بی سرپرست شد. او گاهی به مدرسه میرفت و به جای فراگیری دروس تحصیلی بیشتر وقت خود را صرف یادگیری و بازگوئی قصه هایی که در حافظه داشت میکرد. آندرسن حافظه بسیار خوبی داشت و فقط با گوش کردن و نه خواندن، داستانهای زیادی را فراگرفته بود. او این داستانها را با حرکات آکروباتیک، باله و پانتومیم در می آمیخت و اجرا میکرد. اما از طرف دیگر مادرش که از درس ومشق او رضایتی نداشت بافنده ای را پیدا کرد و آندرسن را نزدش به شاگردی گذاشت. چندی بعد به کارخانه تنباکو و در آخر نزد خیاطی فرستاد.

آندرسن میدانست هیچکدام از این حرفه ها نمی تواند او را راضی کند. تنها چیزی که در فکر او بود و میتوانست او را ارضاء کند تاتر، کتابها و داستان بود. به همین خاطر او زمانیکه تنها چهارده سال داشت به کپنهاک نقل مکان کرد تا بتواند دسترسی بهتری به تاتر و کتاب داشته باشد. زندگیش در کپنهاک با سختی و فقر شدید همراه بود. آندرسن از طریق آواز خواندن در یک گروه کر گاهی پولی بدست می آورد.

سه سال سخت را بدین ترتیب گذراند، تا اینکه در سن 17 سالگی مورد توجه شخص با نفوذی بنام " کالینز" قرار گرفت. کالینز رئیس تاتر سلطنتی دانمارک بود و زمانیکه نمایشنامه ای از آندرسن را دید، پی برد که نویسنده این نمایشنامه فردی با استعداد و پر مایه است و در صورت پرورش استعدادش میتواند روزی نویسنده ی بزرگی شود.

کالینز توانست فردریک ششم پادشاه وقت دانمارک را راضی کند تا هزینه تحصیلات آندرسن را بپردازد. به این ترتیب در سال 1828 زمانیکه وی 23 سال داشت مدرک ورود به دانشگاه را دریافت کرد.

اولین اثر ادبی آندرسن در سال 1833 منتشر شد و شاه برای تشویقش هزینه سفر شانزده ماهه او را به کشورهای آلمان، فرانسه، سویس و ایتالیا پذیرفت.

در سال 1835 "قصه هایی برای کودکان" را منتشر کرد. او این داستانها ی کوتاه را برای دختر خردسالی بنام " ایدا" که دختر منشی آکادمی هنر بود قبلا گفته بود. آندرسن در مجموع 168 داستان نوشت که همگی آنها همانگونه که او می خواست و میتوانست بگوید، به نگارش در آورد. آثار او به بیشتر زبانهای دنیا ترجمه شده است. آندرسن هرگز ازدواج نکرد و خودش بچه ای نداشت، اما طبیعت کودکان را خوب درک میکرد.

این نویسنده کودکان در کارنامه ادبی خود بیش از یکصد و پنجاه اثر داستانی و قصه برای کودکان به یادگار نهاده است .

از آندرسن قریب 35 جلد کتاب باقی مانده است که علاوه بر کتاب هایی که قبلا ذکر شد می توان «مجموعه قصه» و «داستان»، «افسانه های کوتاه»،و کتاب دلکش و عمیقی به نام «زندگی من» و «تصاویر بی تصویر» رانام برد.این کتاب مشهورترین اثر این نویسنده است که در آن تجسمی لطیف از «کپنهاک» تا رود «گنگ» و از «گروئنلند تا صحرای آفریقا» در آن نقاشی شده و در این نقاشی نهایت استادی به کار رفته است. محتوای آن نیز بسیار عمیق و گیراست و بیشتر از سایر آثار وی لطف و زیبایی با عمق فلسفی و طنز و انتقاد از نابسامانی ها درهم آمیخته است. قهرمانان آثار افسانه های وی زیبا، پرحرکت و اغلب مقتدرند، لیکن تنها از اقتدار خود به سود خصایل پاک استفاده می کنند.

«ژراردو نروال» نابغه ی بزرگ ادبیات معاصر درباره وی می گوید. «همه چیز در آثار او زنده است و محسوس» و واقعاً نیز چنین است.

***

زادروز ادگار والاس داستان و نمایشنامه نویس انگلیسی

132 سال پیش در چنین روزی در سال 1875 میلادی ، ادگار والاس روزنامه نگار ، داستان نویس و نویسنده نمایشنامه انگلیسی به دنیا آمد .

وی در طول 57 سال عمر خود 175 داستان، 24 نمایشنامه و صدها مقاله نوشت. ادگار والاس روزنامه نگاری را با تهیه خبر برای دیلی میل (چاپ لندن) و رویترز آغاز کرد و در این رشته تا سردبیری روزنامه «راند دیلی میل» چاپ آفریقای جنوبی پیش رفت.

داستانهای والاس عمدتا زمینه پلیسی و جاسوسی دارند. او مانند همه روزنامه نگارانی که داستان نویس شده اند کوشیده است که برپایه یک جریان واقعی داستان خود را بنویسد. والاس نوشته است که در قالب ماجراهای پلیسی بهتر می توانست حقایق زمانه و مسائل را بیان دارد و هدف او اصلاح جامعه بود.

دختر والاس پس از مرگ پدر انجمنی به نام او تاسیس کرده که مشوق ادبیات و داستان نگاری است.

***

جنگ میان امریکا و آلمان

90 سال پیش درچنین روزی در سال 1917 میلادی ، اِمریکا وارد جنگ جهانی دوم شد و دراین روزمیان اِمریکا و آلمان جنگ درگرفت.

دولت آلمان ازژانویه 1917 کشتی های اِمریکایی را غرق کرد و درمقابل اِمریکا درماه فوریه به آلمان زنهاره یا اولتیماتوم داد، و سپس روابط خود را بااین کشورقطع کرد. سرانجام پس ازتصویب کنگره اِمریکا ویلسون رئیس جمهوراین کشورورود اِمریکا را به جنگ جهانی اول اعلام کرد.

* **

قیام کلنل محمد تقی پسیان

86 سال پیش درچنین روزی در سال 1300 هجری شمسی ، کلنل محمد تقی پسیان قیام خود را درمنطقه خراسان آغازکرد.

محمد تقی خان پسیان در سال 1268 شمسی در تبریز به دنیا آمد .وی پس از طی مقدمات علوم وارد ژاندارمری شد . او سپس به آلمان و سویس و عراق رفت و در آنجا به تحصیل علوم نظامی مشغول شد . کلنل در بازگشت درزمان مشیرالدّوله به فرماندهی ژاندرمری خراسان منصوب شد و درزمان قوام السّلطنه پرچم مخالفت با حکومت مرکزی را برافراشت. قوام و رضاخان هم افراد زیادی ازنظامیان، عشایرو ایلهای اطراف را برضدّ وی به شورش واداشتند و سرانجام کلنل محمد تقی خان پسیان دردرگیری اطراف قوچان به قتل رسید و بیش ازصد تن ازیاران وفادارش نیزکشته یا اسیرشدند. وی درسال 1300 در سن 33 سالگی درگذشت.

***

انصراف انگلستان از قیمومیت فلسطین

سال پیش در چنین روزی در سال 1947 میلادی ، بریتانیابا یک نقشه از پیش تعیین شده خواستار انصراف از قیمومت کشور فلسطین شد . در واقع بریتانیا پس از بیانیه بالفور که رسما به تاسیس رژیم صهیونیستی کمک کرده بود ، با فراهم آوردن زمینه حضور یهودیان در فلسطین خود از عرصه عمل در این زمینه خارج شد .

بیانیه بالفور در سال 1917 میلادی منتشرشد. این اعلامیه سالها بعد سبب تشکیل اولین دولت صهیونیستی درفلسطین اشغالی شد. با نگاهی به تاریخ می توان در یافت که انگلیس ، در زمان اوج قدرت ، تمامی هم خود را برای نابود کردن توان سیاسی و نظامی جهان اسلام ، تحت قیمومت در آوردن سرزمین های اسلامی و تاسیس یک رژیم صهیونیستی در فلسطین اشغالی بکار گرفته بود . بر همین اساس و در آستانه اشغال فلسطین توسط ژنرال آلنبی ، جیمز بالفور وزیرامور خارجه وقت انگلیس طی نامه ای به لیونل والتر دوروچیلد ، قول همکاری تمام عیاری را در جهت تاسیس یک رژیم صهیونیستی در فلسطین به وی داد . لذا در زمانی که آلنبی به سوی فلسطین می شتافت ، بالفور نیز جدی ترین گام را در زمینه تشکیل یک رژیم صهیونیستی در فلسطین برداشت . در همین زمان صهیونیست ها از نامه بالفور و پیشروی ژنرال آلنبی به عنوان استجابت دیرینه دعای قوم یهود یاد می کردند . طی مدت سی سال و درحالی که مسلمان ها در اختلاف و چند دستگی به سر می بردند ، بریتانیا زمینه را برای تشکیل رژیم صهیونیستی فراهم کرد. هجوم صهیونیست ها از سراسر جهان به فلسطین , تشکیل گروه های نظامی صهیونیستی ،در اختیار قرار دادن امکانات مالی و اقتصادی ، تقویت وجهه صهیونیست ها در جهان از طریق رسانه های بین المللی و سرکوب مسلمانان فلسطین از جمله مهمترین اقدامات استعمار در جهت تشکیل رژیم صهیونیستی بود . سرانجام پس از آمده شدن موقعیت ، انگلستان بر قیمومت و اشغال خود در فلسطین پایان داد و از آن جا خارج شد. پس از این واقعه ، رژیم اشغالگر قدس موجودیت خود را اعلام شد و نخستین جنگ اعراب و این رژیم که منجر به پیروزی صهیونیست ها شد ، در گرفت .

***

در گذشت ژرژ پمپیدو

33 سال پیش در چنین روزی در سال 1974 میلادی ، ژرژ پمپیدو رییس جمهور فرانسه دیده در سن 62 سالگی دیده از جهان فروبست . او در حوزه فرهنگ و هنر نیز آثار جاودانی از خود به یادگار نهاده است . مرکز فرهنگی ژرژ پمپیدو به عنوان یکی از بزرگترین مراکز فرهنگی در فرانسه در حال حاضر نیز مشغول فعالیت است .

مرکز ژرژ پمپیدو نام مؤسسه هنری و فرهنگی است که در سال 1977 به‌نام ژرژ پمپیدو رئیس‌جمهور فرانسه در پاریس برپا شد.

این مرکز شامل یک کتابخانه عمومی بزرگ و موزه ملی هنر مدرن است. نمایشگاه‌های هنری و فرهنگی نیز همیشه در آن برپا است.

ویژگی ظاهری مهم این مرکز معماری بی‌همتا و جنجال برانگیز ساختمان آن است. این ساختمان را رنزو پیانو و ریچارد راجرز طرح کردند. در این طرح تمام لوله‌کشی‌ها و کانال‌های تهویه‌هوا و سیم‌کشی برق در بیرون ساختمان ودر معرض دید قرار دارد. حتی تیرها و ستون‌های سازه ساختمان نیز همگی دیده می‌شود. منتقدان آن را به انسانی شبیه دانسته‌اند که دل و روده‌اش بیرون از بدن قرار دارد.

میدان استراوینسکی در کنار ساختمان این مرکز با مجموعه‌ای از تندیس‌های متحرک در میان و کنار یک استخر آب جلوه دیگری از هنر مدرن را به بازدیدکنندگان عرضه می‌کند.

بنیاد پژوهش و هماهنگی موسیقی و آکوستیک نیز بخشی از این مرکز است.پاریس، سال 1969 زمان اتمام بزرگترین پروژه فرهنگی هنری فرانسه: «مرکز ملی هنر و فرهنگ ژرژ پمپیدو» اثری تا آن زمان منحصر به فرد که به وسیله دو تن از معماران جوان اروپایی یعنی رنزو پیانو و ریچارد راجرز طراحی و ساخته شد. مرکز ژرژ پمپیدو واجد خصوصیاتی کاملا استثنایی است. کانونی چند منظوره که شامل موزه ملی هنرهای مدرن، مرکز طراحی صنعتی، اداره توسعه فرهنگی و دو ارگان مهم دیگر یعنی کتابخانه عمومی مرجع و موسسه پژوهش های تطبیقی آکوستیک موسیقی IRCAM است.ژرژ پمپیدو رئیس جمهوری وقت فرانسه پس از بنیانگذاری موسسه پژوهش های تطبیقی، مدیریت آن را به پیر بولز آهنگساز و مولف پیشروی فرانسوی سپرد. اندیشه ابتدایی بولز در موسسه، گسترش پژوهش در زمینه منابع نوین صوتی، آموزش آزاد و کمک به شکوفایی نسل جوان آهنگساز بود.

***

نخستین تجاوزات رژیم بعثی

27 سال پیش درچنین روزی در سال 1358 هجری شمسی، نخستین تجاوزهای رژیم بعثی عراق به مرزهای کشورمان آغازشد.

عراق از اول اسفند سال 1357 تا آغاز رسمی جنگ جمعا 688 عملیات زمینی و 1229 تحرک مرزی علیه مرزهای کشور مان انجام داد . همچنین در این مدت این کشور 252 عملیات هوایی و 44 عملیات دریایی و همچنین 44 تحرک دریایی و هوایی مرتکب گردید .

***

روز طبیعت

سیزده فروردین؛ روز طبیعت، روز پایان دوره جشن های نوروزی است. در این روز مردم بنابر یک سنت فرهنگی از خانه ها بیرون و به دشت و صحرا و باغ می روند تا آخرین روز عید را در طبیعت و در کنار سبزه و گیاه و آب روان چشمه ها و جویبارها به شادی و خوشی بگذرانند.

بیرون رفتن از خانه‎ درروز سیزدهم‎ فروردین‎‎ و آن روز را بـه‎ شـادی‎ و تفـریـح‎ گذراندن‎‎ از رسوم‎ دیـریـن ایـرانـی‎ اسـت.

در اساطیر ایرانی‎‎ عمر جهان‎ هستـی 12 هـزار سال‎ است‎ و عدد 12 که‎‎‎ از بروج‎ دوازده گانـه گرفته‎‎‎ شده است‎ و پـس‎ از دوازده هـزار سـال‎ عمر جهان‎‎ بسته‎‎ می‎‎ شود و انسان هایی که در جهان‎‎ هستی‎ وظیفه‎ آنها جنگ‎ در برابر اهریمـن است، پس‎ از دوازده‎ هزار سال‎ بر اهریمـن‎ پیروز می‎ شوند. از آن‎‎ پس‎ دیگر جهان مادی‎ وجود نخواهد داشت‎ و آدمیان‎ به‎‎‎ جایگاه ابدی‎ خویش‎ بـه عـالـم‎ مینو باز می‎ گردند.

با دانستن‎‎‎‎ این موضوع می‎ توان گفت‎ که‎ اولین دوازده‎ روز جشن‎‎ زایش‎ انسان گویا تمثیـلـی‎ از 12 هزار سال‎ زندگی‎ انسـان‎ هـاسـت‎ و از روز سیزدهم‎‎ تمثیلی‎‎ از هزاره‎ سیـزدهـم مـی تواند باشد که‎ آغاز رهایـش‎ از جهـان‎ مـادی‎ است‎ و از این‎ رو روز سیزدهم‎ می‎ توانـد روز بـازگشـت‎ ارواح‎ مـینـو و روز بـزرگ‎ رامـش‎ کیهانی‎ باشد.

روزهای‎ ماه‎‎ در ایران‎ قدیم‎ نامی‎ ویژه داشت‎ و هر یک‎ متعلق‎ به‎ ایزدی‎ بود و روز سیزدهـم‎ متعلق‎ به‎‎ ایزد تیر یا "تیشتر" ی‎ بود کـه ایزد باران‎ است‎.

برای‎ این‎‎ که‎ این ایزد پیروز باشد لازم‎ بود که‎‎ همه مردمان‎ در نماز از او نام‎ برنـد و از او طلب‎ باران‎ کنند. همچنین‎‎ خـوردن غـذای‎ روز در دشـت‎ و صحـرا نشانه‎‎‎ همین‎‎ فدیه گوسفند بریان اسـت‎ کـه در اوستا آمده‎‎‎‎ و افکندن‎ سبزه های‎ تازه دمیده نوروزی‎ به‎ آب‎ روان‎ جویبارها از کارهـایـی‎ است‎ که‎ در این‎ روز انجام‎ می‎ دادند.

هم‎ اکنون‎‎ نیز در این روز که‎ روز طبیعــت‎ نام‎‎ گرفته‎ است‎‎، مردم بنا بر سنت فرهنگی‎ خود همراه‎‎ دوستان‎‎ و خـویشاوندانشان از خــانه خارج‎ می‎‎ شوند و به‎ دشت‎‎ و طبیعت می روند تا آخرین‎ روز عیـد را بــه‎ شــادی‎ و تفــریح‎ بگذرانند.

دراین‎ روز معمولا مردم‎ برای‎ ناهـار آش‎ مـی‎ پزند و معتقدند که‎‎ باید در خارج‎ از خانـه این‎‎ غذا تهیه‎‎ شود و همراه آن نیز باقالاپلو، سبزی‎ پلو یا ماهی‎‎ می خورند. همچنین‎‎‎ خوردن آجیل‎، کاهو با سرکه‎ انگبیـن عصرانه‎ بیشتر مردم‎ است.

نزدیک‎‎ غروب‎ نیز پیش‎ از ترک کـردن‎ طبـیعـت‎ هر خانواده‎‎‎ ای‎‎ سبزه ای را که پیش‎ از نوروز سبز کرده‎‎‎ است‎‎ به نشانه برکات و فروانی‎ در آب‎ می‎‎ اندازند و سپس‎ به‎‎ خانه باز میگردند.

***

روز جهانی کتاب کودک

روز جهانی کتاب کودک که با دویستمین سالگرد تولد بزرگترین نویسنده کودکان جهان (برای آنها که دخترک کبریت‌فروش و جوجه اردک زشت را به یاد دارند، حتماً نام آندرسن هم فراموش نخواهد شد.) همزمان شده است، فروردین ماه در سراسر جهان با مراسم ویژه ای گرامی داشته می شود.

هانس در کشور کوچک دانمارک، در شهر کوچک اودنژه و در یک خانواده کوچک بدنیا آمد، با مادرى بیسواد و پدرى کفاش در خانه اى که فقط یک اتاق داشت که میز کفاشى پدر هم در همانجا بود و آشپزخانه اى پر از بشقاب‏ها و تاوه ‏هاى براق و تمیز و باغچه اى کوچک روى پشت بام؛ فقیر؛ غالباً گرسنه و با لباس‏هاى وصله‏ دار اما غرق در مهر و محبت.

او میگفت: "پدرم تمام آرزوهایم را برآورده مى‏کرد، تمام قلبش مال من بود و به خاطر من زنده بود". مادر هم دست کمى از پدر نداشت، مادر براى پسرش قصه مى‏گفت و پدر آثار نمایشنامه ‏نویسان بزرگ دانمارک و افسانه ‏هاى هزار و یکشب مى‏خواند، این پسر پس از مبارزه‏ اى سخت و طولانى، شخصیتى جهانى شد: پدر کتاب کودک، نویسنده اى که منادى والاترین ارزش‏هاى بشرى است و در تمامى داستان‏هایش گل‏ها از بین علفهای هرز قد مى‏کشند و پیروزى از دل شکست بیرون مى‏آید.

امید است با گرامیداشت این روز هر چه بیشتر با نادانى مبارزه کنیم، صلح و عشق و دوستى را استوار سازیم و براى همه کودکان جهان دریچه اى به دنیایى بهتر بگشاییم.

***

منابع :

1- مهر

2- صداوسیما

3- روزنامک

4- سایت شخصی

5- انجمن ادبی و هنری شفق

6- خبرگزاری میراث فرهنگی