همانطور که می دانید یکی از سوره های قرآن مجید «سوره لقمان» است. در این سوره لقمان حکیم فرزند خود را نصیحت کرده و پندهای گوناگونی به او می دهد البته این پندها برای همه انسانها سودمند است چرا که خداوند متعال آنها را در کتاب آسمانی خود برای بندگانش بیان کرده تا به آنها علم کنند و سعادت دنیوی و اخروی را برای خود رقم بزنند. اما سوال این است که لقمان که خداوند یک سوره درقرآن به نامش کرده کی بوده و چی کار کرده که این قدر مورد توجه خدا قرار گرفته؟!! آیا این نشانه قدر و منزلت لقمان نیست؟ آیا لقمان پیامبر بوده؟ و هزار سوال دیگه که ممکنه به ذهن شما رسیده باشد و شاید هم تا بحال به آن فکر نکرده باشید؟ به هر حال ما قصد داریم طی چند مطلب برخی از پندها و حکمتهای لقمان را برای شما بیان کنیم امیدوارم که کار بسیار مفیدی باشه!

بدون شک لقمان حکیم یکی از بزرگترین حکمای حقیقی است یکی از آنهایی که گفته شده: «خالط الحکما» یعنی انسان باید با آنها خیلی خیلی معاشرت کند و صمیمی شود! نه از این حکمتهای امروزی که هر کس دو تا کتاب فلسفه  دستش می گیره به خودش می گیره که منم حکیمم! نه حکمت حقیقی! قرآن مجید هم با تعبیر بلند و رسای خود حکمتش رو تایید کرده:

 «وَلَقَدْ آتَیْنَا لُقْمَانَ الْحِکْمَةَ »¹

و به راستی به لقمان حکمت دادیم.

ولی متاسفانه اطلاع دقیقی از زندگی این حکیم فرزانه در دست نیست! اما بر اساس پژوهش نسبتا جامعی که شده  می توان گزارش اجمالی زیر رو ارائه کرد:²

لقمان دارای نسب نامه معروفی نبوده چنانکه در حدیثی از امام صادق اشاره شده که به خدا سوگند که حکمت از رهگذر نژاد و ثروت و بزرگی جسم و زیبایی اندام به لقمان داده نشد.

لقمان از نژاد سیاه بود و آنچه مسلم است از جمال ظاهری بی بهره بوده وی برده ای حبشی بود و بر اساس حدیثی از امام علی (ع) او نخستین برده ای بود که از رهگذر قرارداد آزادی که با مولای خود بست آزاد شد. همانطور که گفتیم تاریخ زندگی این حکیم الهی به طور دقیق معلوم و مشخص نیست بر اساس برخی گزارشها درسال دهم سلطنت داود (ع) متولد شد و تا زمان یونس پیامبر زنده بود.

حال سوال این است که آیا لقمان پیامبر بود؟ یا تنها مردی حکیم و دانا ؟

در این باره نظرات مختلف است برخی از علما گفته اند که او پیامبر بوده اما اهل بیت (علیهم السلام) با صراحت نبوت لقمان را نفی کرده اند چنان که از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله و سلم) نقل شده : «حقیقتا می گویم: لقمان پیامبر نبود.»(1)

گفتنی است اگر کسانی که لقمان را پیامبر دانسته اند ، مقصودشان از نبوت، نبوت انبائی باشد، نظریه آنها با احادیث قابل جمع است.

1-سوره مبارکه لقمان آیه 12

2-کتاب حکمت نامه لقمان-محمدی ری شهری