حاتم اصم، عارف و زاهد مشهور خراسان، در قرن سوم هجرى می زیست. وی در زهد و حکمت، سخنانی دل انگیز دارد،

حاتم، خواندن قرآن و حکایت پارسایان را در تزکیه نفس بسیار مؤثر مى‏دانست.

نقل است که چون به بغداد آمد، خلیفه را گفتند که زاهد خراسان آمده است. او را خواست و چون حاتم از در درآمد، خلیفه را گفت: اى زاهد!

خلیفه گفت: من، زاهد نیستم که همه دنیا، زیر فرمان من است. زاهد تویى که به اندک قناعت مى‏کنى و چیزى از دنیا براى خود اندوخته نمی کنی.

حاتم گفت:  نه؛ زاهد تویى که به کمترین چیز و  بى‏ارزش‏ترین متاع که دنیا باشد، قناعت کرده‏اى. مگر قرآن نفرموده است که متاع دنیا اندک است (1) و تو بیش از این "اندک" براى خود گرد نیاورده‏اى. نصیب من از نعمت‏هاى خدا، بسى بیش از آن است که تو دارى؛ پس زاهد تویى!

پی نوشت:

سوره نساء/77،« قُل مَتاعُ الدُّنیا قَلیلٌ» (ای پیامبر! بگو متاع دنیا اندک و بی ارزش است).

برگرفته از:

 گزیده تذکرة الاولیاء، محمد استعلامى، صص 202-201.